แหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตร จังหวัดพะเยา
พะเยา มีแหล่งท่องเที่ยวสำคัญๆ ในเมืองไทยมีหลากหลาย ตั้งแต่แหล่งท่องเที่ยวเชิงศิลปวัฒนธรรม แหล่งท่องเที่ยวเชิงศาสนา แหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติ และอีกหลากหลายแหล่งท่องเที่ยวที่น่าไปเยือน
(ที่มา : http://www.painaidii.com/diary/diary-detail/002325/lang/th/)
1. กว๊านพะเยา พะเยา
ข้อมูล : กว๊านพะเยา สถานที่ท่องเที่ยวของจังหวัดพะเยา มีเนื้อที่ประมาณ 12,831 ไร่ เป็นแหล่งเพาะพันธุ์ปลากว่า 50 ชนิด เช่น ปลากราย ปลาสวาย ปลาเทโพ ปลาจีน ปลาไน และปลานิล อันลือชื่อของจังหวัดพะเยา ทัศนียภาพโดยรอบกว๊านพะเยามีความร่มรื่น สามารถมองเห็นแนวทิวเขาสลับซับซ้อนและงดงามมาก บริเวณริมกว๊านมีร้านอาหาร จัดเป็นสวนสาธารณะเหมาะแก่การนั่งเล่น พักผ่อนหย่อนใจยามเย็น
ที่ตั้ง : ตำบลเวียง อำเภอเมือง จังหวัดพะเยา
เวลาเปิด-ปิด : เปิดให้เข้าชมทุกวัน
การเดินทาง : ใช้ถนนตรงเข้าไปริมกว๊าน
2. อุทยานแห่งชาติดอยภูนาง พะเยา
ข้อมูล : อุทยานแห่งชาติดอยภูนาง ตั้งอยู่ในพื้นที่อำเภอดอกคำใต้ อำเภอปง และอำเภอเชียงม่วน มีพื้นที่ทั้งหมด 462,775 ไร่ พื้นที่ประกอบไปด้วยเทือกเขาสลับซับซ้อน สภาพป่าโดยทั่วไปเป็นป่าดิบแล้ง ป่าเบญจพรรณ และป่าเต็งรังภายในอุทยานฯ มีสัตว์หลายชนิด เช่น ตะพาบน้ำ ตะกวด นกชนิดต่างๆ โดยเฉพาะนกยูง นับเป็นอุทยานฯที่มีนกยูงมากที่สุดในภาคเหนือประมาณ 265 ตัว เป็นนกยูงเขียว (หรือนกยูงไทย) ชนิดพันธุ์ย่อยอินโดจีน ฤดูผสมพันธุ์ของนกอยู่ในช่วงเดือนมกราคม-มีนาคมของทุกปี
ที่ตั้ง : หมู่ 6 ตำบลบ้านมาง อำเภอเชียงม่วน จังหวัดพะเยา 56160
โทรศัพท์ : 054-489-202
เวลาเปิด-ปิด : เปิดให้เข้าชมทุกวัน
การเดินทาง : ใช้ทางหลวงจังหวัดหมายเลข 1091 สายอำเภอจุน-จังหวัดน่าน ซึ่งอยู่ด้านทิศเหนือติดต่อมาทางด้านทิศตะวันออกของป่าแม่ยมฝั่งขวา และตัดผ่านป่าปี้ไปยังอำเภอบ้านหลวงจังหวัดน่าน เป็นเส้นทางที่สะดวกสามารถใช้ได้ทุกฤดูกาล
3. อนุสาวรีย์พ่อขุนงำเมือง พะเยา
ข้อมูล : อนุสาวรีย์พ่อขุนงำเมือง อดีตกษัตริย์ผู้ปกครองเมืองภูกามยาวลำดับที่ 9 ระหว่างปี พ.ศ. 1801 - 1841 เป็นยุคที่เจริญรุ่งเรืองมาก ประดิษฐานอยู่ที่สวนสาธารณะเทศบาลเมืองพะเยา (สวนสมเด็จย่า 90) หน้ากว๊านพะเยา เป็นพระสหายร่วมน้ำสาบานกับพ่อขุนเม็งรายแห่งเมืองเชียงราย และพ่อขุนรามคำแหงแห่งกรุงสุโขทัย ซึ่งทั้งสามพระองค์ได้กระทำสัตย์ต่อกัน ณ บริเวณแม่น้ำอิง ซึ่งปัจจุบันอยู่บริเวณสถานีประมงน้ำจืดพะเยา พ่อขุนงำเมืองเป็นผู้ทรงอิทธิฤทธิ์กล่าวกันว่าเมื่อพระองค์เสด็จไปทางไหน แดดก็บ่อฮ้อน ฝนก็บ่อฮำ จักให้แดดก็แดด จักให้บดก็บด จึงได้พระนามว่างำเมือง
ที่ตั้ง : ตำบลเวียง อำเภอเมือง จังหวัดพะเยา
เวลาเปิด-ปิด : เปิดให้เข้าชมทุกวัน
การเดินทาง : ใช้ถนนตรงเข้าไปบริเวณริมกว๊าน
4. อุทยานแห่งชาติป่าแม่ปืม พะเยา
ข้อมูล : อุทยานแห่งชาติป่าแม่ปืม มีพื้นที่ 222,500 ไร่ ครอบคลุมจังหวัดเชียงราย และพะเยา พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นภูเขาสูงชัน เป็นต้นกำเนิดของลำน้ำแม่แก้ว ลำน้ำแม่ปืม ประกอบด้วยป่าดิบแล้ง ป่าเต็งรัง ป่าสนเขา และป่าเบญจพรรณ พันธุ์ไม้ที่พบได้แก่ ไม้สัก ไม้แดง ไม้ประดู่ ไม้มะค่าโมง ไม้สนสองใบ ไม้ชิงชัน ไม้เหียงหลวง และไม้วงศ์ก่อ พบนกกว่า 40ชนิด สัตว์ป่าอื่น ๆ เช่น เก้ง หมูป่า เสือปลา กระจง เป็นต้น อีกทั้งยังเป็นแหล่งเก็บกักน้ำที่สำคัญ คืออ่างเก็บน้ำแม่ปืม มีพื้นที่ประมาณ 5,000 ไร่ ระหว่างเดือนมกราคม-มีนาคมของทุกปีมีนกเป็ดน้ำจำนวนมากอพยพมาที่อ่างเก็บน้ำแม่ปืมซึ่งมีพื้นที่ประมาณ 5,000 ไร่
ที่ตั้ง : หมู่ 8 บ้านป่าตึง ต.แม่ใจ ตำบลแม่ใจ อำเภอแม่ใจ จังหวัดพะเยา 56130
เวลาเปิด-ปิด : เปิดให้เข้าชมทุกวัน
การเดินทาง : ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1 (พะเยา-เชียงราย) ระยะทาง 17 กิโลเมตร ถึงหลักกิโลเมตรที่ 858 มีทางแยกขวาไปอีก 6 กิโลเมตร ถึงที่ทำการอุทยานฯ รวมระยะทาง 23 กิโลเมตร
5. ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงปังค่า พะเยา
ข้อมูล : ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงปังค่า จัดตั้งขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2530 โดยเริ่มจากการบุกเบิกพื้นที่พัฒนาที่ดินจัดทำระบบอนุรักษ์ดินและน้ำจัดสรรพื้นที่ทำกินให้แก่ราษฎรเพื่อยุติการบุกทำลายป่าไม้จากนั้นส่งเสริมการปลูกไม้ผลเมืองหนาว โดยในช่วงแรกมีการแนะนำให้เกษตรกรในพื้นที่ซึ่งเป็นชาวเขาเผ่าเย้าและม้งปลุกสาลี่พลับ อโวคาโดและถั่วแดงหลวงพื้นที่เป็นภูเขาและเนินเขา อุณหภูมิเฉลี่ย 25.8 องศาเซลเซียส
ที่ตั้ง : ศูนย์พัฒนาการโครงการหวงปังค่า บ้านปังค่า ตำบลผาช้างน้อย อำเภอปง จังหวัดพะเยา
เวลาเปิด-ปิด : เปิดให้เข้าชมทุกวัน
การเดินทาง : จากตัวเมืองเชียงใหม่ใช้เส้นทางอำเภอดอกคำใต้ อำเภอจุน อำเภอเชียงคำ จากนั้นใช้เส้นทางหลวงหมายเลข 1179 เลี้ยวขวาบริเวณกิโลเมตรที่ 8 แล้วเลี้ยวขวาเข้าทางหลวงหมายเลข 1148 (เชียงคำ-น่าน)จากนั้นให้เลี้ยวซ้ายบริเวณกิโลเมตรที่ 9 ให้ตรงไปอีกประมาณ 5 กิโลเมตร จนถึงศูนย์ฯ
6. วัดศรีโคมคำ พะเยา
ข้อมูล : เป็นพระอารามหลวงชั้นตรี และวัดพัฒนาตัวอย่าง ประชาชนทั่วไปนิยมเรียกว่า วัดพระเจ้าตนหลวง ซึ่งเป็นพระพุทธรูปศิลปเชียงแสนองค์ใหญ่ที่สุดในล้านนาไทย ขนาดหน้าตักกว้าง 16 เมตร สูง 18 เมตร สร้างขึ้นระหว่างปี พ.ศ. 2034 - 2067 พระเจ้าตนหลวง หรือ พระเจ้าองค์หลวง มิใช่เป็นแต่เพียงพระพุทธรูปคู่เมืองพะเยาเท่านั้น แต่ถือเป็นพระพุทธรูปคู่บ้านคู่เมืองอาณาจักรล้านนาไทยด้วย ในวันวิสาขบูชามีงานนมัสการพระเจ้าตนหลวงเป็นประจำทุกปีเรียกว่างานประเพณีนมัสการพระเจ้าองค์หลวงเดือนแปดเป็ง
ที่ตั้ง : 692 ถนนพหลโยธิน หมู่ที่ 1 ตำบลเวียง อำเภอเมืองพะเยา จังหวัดพะเยา
เวลาเปิด-ปิด : เปิดให้เข้าชมทุกวัน
การเดินทาง : ใช้ถนนพหลโยธินตรงมาทางวัด
7. วัดพระธาตุจอมทอง พะเยา
ข้อมูล : วัดพระธาตุจอมทอง ตั้งอยู่บนดอยจอมทอง ตรงข้ามวัดศรีโคมคำ ห่างจากตัวเมือง 3 กิโลเมตร เป็นโบราณสถานคู่เมืองพะเยา มีทางถนนขึ้นไปถึงเจดีย์พระธาตุจอมทอง บริเวณโดยรอบเป็นสวนรุกขชาติ สามารถมองเห็นทัศนียภาพตัวเมืองและกว๊านพะเยา และเป็นสถานที่จำหน่ายสินค้าหนึ่งตำบลหนึ่งผลิตภัณฑ์ มีทางรถยนต์ขี้นไปถึงยอดเขา เพื่อให้ประชาชนขึ้นไปนมัสการเจดีย์พระธาตุจอมทองซึ่งเป็นปูชนียสถานโบราณคู่เมืองพะเยา บริเวณโดยรอบมีป่าไม้ปกคลุม เป็นสวนรุกขชาติมองเห็นตัวเมืองและกว๊านพะเยาได้โดยรอบ
ที่ตั้ง : ถนนพหลโยธิน ตำบลต๋อม อำเภอเมือง จังหวัดพะเยา
เวลาเปิด-ปิด : 8.00 – 16.30 น.
การเดินทาง : อยู่บนดอยจอมทอง ใช้ถนนพหลโยธิน
8. วนอุทยานภูลังกา พะเยา
ข้อมูล : วนอุทยานภูลังกา ดอยภูลังกา ภาษาชาวเขาเผ่าเมี่ยน เรียกว่า "ฟินจาเบาะ" หมายความว่า "ภูเทวดา" เป็นยอดดอยที่สวยงามมีความสูง 1,720 เมตร จากระดับน้ำทะเลปานกลาง สูงที่สุดในเทือกเขาสันปันน้ำ ไทย-ลาว ด้านทิศเหนือ มีพื้นที่ประมาณ 7,800 ไร่ ตั้งอยู่ในเขตพื้นที่ตำบลผ่าช้าง อ.ปง จ.พะเยา สภาพพื้นที่ส่วนใหญ่ เป็นป่าดิบเขา เป็นต้นกำเนิดของแม่น้ำยม มีต้นไม้ขนาดใหญ่จำนวนมากชมทะเลหมอกดวงอาทิตย์ขึ้นลง และดอกไม้ป่าสวยงาม โดยเฉพาะในช่วงปลายฝนต้นหนาว มีถ้ำหลบภัยของ ผกค.ในอดีต มีน้ำตกสวยงาม
ที่ตั้ง : ตำบลผาช้างน้อย อำเภอปง จังหวัดพะเยา
เวลาเปิด-ปิด : เปิดให้เข้าชมทุกวัน
การเดินทาง : ใช้เส้นทางหลวงหมายเลข 1148 ระยะทางประมาณ 30 กิโลเมตร จะถึงเส้นทางแยกเข้าวนอุทยานภูลังกา เดินทางขึ้นเขาอีกประมาณ 10 กิโลเมตร จะถึงที่ทำการสำนักงานวนอุทยานภูลังกา
9. วัดติโลกอาราม พะเยา
ข้อมูล : วัดติโลกอาราม เป็นวัดร้างที่จมอยู่ใต้น้ำในกว๊านพะเยา แต่เดิมเป็นเนินสันธาตุท้ายหมู่บ้านร่องไฮ ต่อมาถูกน้ำกัดเซาะและได้พังทลายลงเป็นกองอิฐอยู่ใต้น้ำ จากหลักศิลาจารึกที่ค้นพบในบริเวณนี้ทำให้ทราบว่า วัดติโลกอารามสร้างขึ้นโดยพระเจ้าติโลกราช มหากษัตริย์แห่งอาณาจักรล้านนา ระหว่าง พ.ศ.2019-2031 มีโบราณวัตถุสำคัญ คือ พระพุทธรูปหินทรายปางมารวิชัย ซึ่งชาวบ้านเรียกว่า หลวงพ่อศิลา ค้นพบเมื่อปี 2526 ชาวบ้านได้นำขึ้นจากน้ำมาประดิษฐานไว้ที่วัดศรีอุโมงค์คำในตัวเมืองพะเยา ต่อมาจึงได้อัญเชิญมาประดิษฐานไว้บนแท่นกลางน้ำบริเวณที่ตั้งของวัดติโลกอารามในปัจจุบัน ในวันมาฆบูชา วิสาขบูชา และอาสาฬหบูชา จะมีพิธีเวียนเทียนกลางน้ำ มีเรือพายนับร้อยลำจุดเทียนสว่างไสวไปเวียนเทียนรอบแท่นประดิษฐานหลวงพ่อศิลาในกว๊านพะเยา นับเป็นประเพณีหนึ่งเดียวในโลกที่ไม่เหมือนใคร
ที่ตั้ง : หมู่บ้านร่องไฮ ตำบลแม่ใส อำเภอเมือง จังหวัดพะเยา
เวลาเปิด-ปิด : 8.00 - 17.00 น.
การเดินทาง : การเดินทาง จากท่าเรือกว๊านพะเยาที่ถนนชายกว๊านในตัวเมืองพะเยา มีเรือพายบริการไปยังบริเวณที่ตั้งของวัดติโลกอารามเพื่อสักการะหลวงพ่อศิลา ค่าบริการคนละ 20 บาท มีชูชีพสวมเพื่อความปลอดภัย ให้บริการระหว่างเวลาประมาณ 8.00 - 17.00 น. ใช้เวลาเดินทางไป-กลับประมาณ 20 นาที
10. อุทยานแห่งชาติภูซาง พะเยา
ข้อมูล : อุทยานแห่งชาติภูซาง ตั้งอยู่ในท้องที่กิ่งอำเภอภูซางจังหวัดพะเยา และอำเภอเทิง จังหวัดเชียงราย มีพื้นที่ทั้งหมด 178,123 ไร่พื้นที่ดังกล่าวเป็นป่าดิบเขา ป่าดิบแล้ง และป่าเบญจพรรณ พันธุ์ไม้ที่มีค่า ได้แก่ไม้ยาง ไม้ตะเคียน จำปีป่า ยมหอม ประดู่ สัก และรัง เป็นต้นอุทยานแห่งชาติภูซางยังเป็นต้นกำเนิดแม่น้ำลำธารที่สำคัญของจังหวัดพะเยา อุทยานแห่งชาติภูซางมีน้ำตกที่มีน้ำอุ่น 33 องศาเซลเซียสยังมีสิ่งที่น่าสนใจอื่นๆอีก เช่น ถ้ำต่างๆ มีหินงอกหินย้อยตระการตาและมีน้ำไหลลอดผ่านตลอดทั้งถ้ำ ระดับน้ำลึกประมาณ 1 เมตร และมีเส้นทางศึกษาธรรมชาติ
ที่ตั้ง : กิ่งอำเภอภูซางจังหวัดพะเยา และอำเภอเทิง จังหวัดเชียงราย
เวลาเปิด-ปิด : เปิดให้เข้าชมทุกวัน
การเดินทาง : เมื่อมาถึงอำเภอเชียงคำแล้วให้เดินทางมายังถนนหมายเลข 1093 ไปประมาณ 17 กิโลเมตร